Deregulacja w Europie – inspiracje z zagranicy

Wprowadzenie reform deregulacyjnych w wielu europejskich krajach stało się kluczowym krokiem w kierunku uproszczenia przepisów i poprawy efektywności administracji. Dzięki temu, obywatele i przedsiębiorcy zyskali łatwiejszy dostęp do usług publicznych, a rynek stał się bardziej przyjazny dla firm. Jakie konkretne reformy przyniosły najlepsze efekty i jak Polska może skorzystać z doświadczeń sąsiadów?

Wielka Brytania: Inicjatywa „Red Tape Challenge”

Wielka Brytania, pod rządami premiera Davida Camerona, zainicjowała program „Red Tape Challenge” w 2011 roku, mający na celu uproszczenie biurokracji. Jego celem było zredukowanie zbędnych regulacji, które obciążały przedsiębiorców i obywateli. W ramach programu obywatele i przedsiębiorcy mogli zgłaszać przepisy, które ich zdaniem były przestarzałe lub niepotrzebne. Dzięki temu, do 2015 roku usunięto setki regulacji, a także uproszczono liczne procedury administracyjne.

Program koncentrował się na eliminowaniu przepisów, które stwarzały niepotrzebne przeszkody dla rozwoju przedsiębiorstw, a także zwiększeniu przejrzystości systemu. Zmniejszenie liczby regulacji umożliwiło łatwiejsze zakładanie firm oraz usprawnienie działalności gospodarczej.

Tego rodzaju inicjatywa, w której obywatele bezpośrednio uczestniczyli w ocenie istniejących przepisów, mogłaby zostać zaadoptowana także w Polsce, by lepiej dostosować system regulacyjny do potrzeb gospodarki.

Niemcy: Reformy rynku pracy – Hartz I-IV

Reforma Hartz w Niemczech to zbiór zmian wprowadzonych w latach 2003-2005 w ramach szerokiej reformy, które miały na celu zwiększenie elastyczności rynku pracy oraz zmniejszenie bezrobocia, w tym poprzez integrację osób długotrwale bezrobotnych. Reforma Hartz IV, która weszła w życie w 2005 roku, połączyła zasiłki dla bezrobotnych z pomocą społeczną w jeden system, stawiając większy nacisk na aktywne poszukiwanie pracy przez osoby pobierające zasiłek. Wprowadzono też bardziej restrykcyjne zasady przyznawania świadczeń.

Reformy Hartza obejmowały także zmiany, które miały na celu ułatwienie dostępu do pracy, w tym wprowadzenie nowych, bardziej elastycznych form zatrudnienia oraz zmniejszenie biurokracji. Mimo kontrowersji, zmiany te doprowadziły do znacznego zmniejszenia poziomu bezrobocia w Niemczech, zatem ich długofalowy efekt jest uznawany za pozytywny.

Te reformy stanowiły istotną część procesu deregulacji rynku pracy w Niemczech. W Polsce, podobne zmiany mogłyby pomóc w poprawie elastyczności rynku pracy oraz w szybkim włączaniu osób bezrobotnych do aktywności zawodowej.

Estonia: Cyfryzacja administracji publicznej

Estonia, lider w dziedzinie cyfryzacji administracji publicznej, rozpoczęła swoje reformy już w 2000 roku. Jednak prawdziwy rozkwit cyfryzacji nastąpił po 2005 roku, kiedy wprowadzono e-Residency oraz system e-administracji. Działania te miały na celu uproszczenie procedur administracyjnych oraz umożliwienie obywatelom załatwiania spraw urzędowych online. Estonia stała się pionierem w zakresie cyfrowych usług publicznych, co pozwoliło na zredukowanie obciążenia administracyjnego.

Reforma ta umożliwiła Estonii wprowadzenie systemu, w którym wszystkie usługi publiczne, od rejestracji firm po składanie deklaracji podatkowych, stały się dostępne online. To pozwoliło znacząco zwiększyć efektywność administracji publicznej, zredukować koszty oraz skrócić czas oczekiwania na załatwienie spraw urzędowych. Cyfryzacja administracji w Estonii to dobry przykład dla Polski, gdzie proces cyfryzacji mógłby zostać przyspieszony, zwłaszcza w zakresie usług dla przedsiębiorców i obywateli.

Ponadto Estonia zrewolucjonizowała prawo podatkowe. Estoński CIT to innowacyjny system opodatkowania przedsiębiorstw, który polega na odroczeniu podatku dochodowego do momentu wypłaty zysków. Wprowadzony w Estonii w 2000 roku model zakłada, że firmy nie płacą podatku od wypracowanego dochodu, dopóki nie zdecydują się na jego dystrybucję w formie dywidend. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą reinwestować środki bez obciążeń podatkowych, co sprzyja ich rozwojowi i zwiększa konkurencyjność gospodarki.

Holandia: Deregulacja i uproszczenie przepisów dla przedsiębiorców

Holandia, pod rządami premiera Marka Rutte, w latach 2012-2015 wprowadziła szereg deregulacyjnych reform, zwłaszcza w kontekście prowadzenia działalności gospodarczej. Holenderski rząd postawił na uproszczenie systemu podatkowego oraz zmniejszenie liczby wymaganych zezwoleń do rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Zmiany obejmowały również zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla małych i średnich przedsiębiorstw, co pozwoliło im na łatwiejszy start na rynku. Rząd skupił się na eliminowaniu zbędnych regulacji oraz ułatwieniu przedsiębiorcom dostępu do finansowania, a także uprościł procedury związane z zatrudnianiem pracowników.

Holandia, podobnie jak inne kraje, postawiła na współpracę z sektorem prywatnym przy opracowywaniu tych reform, co pozwoliło na lepsze dostosowanie przepisów do rzeczywistych potrzeb firm. Polska mogłaby skorzystać z tych doświadczeń, szczególnie w zakresie uproszczenia procedur administracyjnych i ułatwień dla przedsiębiorców.

Podsumowanie: Lekcje dla Polski

Wszystkie wymienione reformy mają wspólny cel – uproszczenie biurokracji i stworzenie bardziej przyjaznego otoczenia dla przedsiębiorców oraz obywateli. W Polsce warto kontynuować reformy deregulacyjne, koncentrując się na uproszczeniu procedur administracyjnych, cyfryzacji usług publicznych oraz poprawie efektywności systemu podatkowego. Ponadto, warto skupić się na rozwoju narzędzi wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa, które stanowią trzon polskiej gospodarki.

Dzięki wdrożeniu podobnych rozwiązań, Polska mogłaby stać się bardziej konkurencyjna na rynku europejskim i globalnym. Warto więc inspirować się doświadczeniami krajów takich jak Wielka Brytania, Niemcy, Estonia czy Holandia, które skutecznie przeprowadziły deregulację i uprościły swoje systemy administracyjne.

Źródła:

1. „The Red Tape Challenge”, UK Government
2. „Hartz Reforms in Germany”, German Federal Employment Agency
3. „Digital Government in Estonia”, Estonian Ministry of Economic Affairs and Communications
4. „Regulatory Reform in the Netherlands”, Dutch Ministry of Economic Affairs